Diagnoza psychologiczno-pedagogicznej (przebieg i cel procesu diagnostycznego)
- Jednym z głównych zadań Poradni jest diagnoza dzieci i młodzieży. Diagnozą zajmuje się psycholog i pedagog, których badania uzupełniane są w miarę potrzeb badaniami specjalistów np. logopedy, czy neurologa.
- Na badanie zgłaszane są dzieci i młodzież przez rodziców lub prawnych opiekunów. Młodzież pełnoletnia może zgłaszać się samodzielnie.
- Korzystanie z diagnozy, jak i wszelkich usług Poradni, jest dobrowolne i nieodpłatne.
- Rodzice muszą wyrazić zgodę na badanie dziecka.
Proces diagnozowania i jego wynik mają charakter wieloaspektowy. Każdy zgłoszony problem ma swoją specyfikę, która wpływa na dobór czynności diagnostycznych.
Dlatego stosuje się różnorodne metody i techniki badawcze, do których zalicza się:
- wywiad – przeprowadza się z rodzicem, jest to podstawowa forma badania, dostarcza wiadomości o najwcześniejszych latach życia dziecka: rozwoju psychomotorycznym, funkcjonowaniu społecznym i emocjonalnym, przebytych chorobach, przebiegu nauki szkolnej, sytuacji domowej
- rozmowa i obserwacja dziecka podczas badania w Poradni lub w jego środowisku domowym i szkolnym
- testy psychologiczne i pedagogiczne
Badanie psychologiczne ma na celu poznanie dziecka, określenie poziomu jego rozwój intelektualnego i emocjonalno-społecznego, pozwala poznać dziecko, określić specyfikę trudności w funkcjonowaniu szkolnym, w relacjach rodzinnych, czy rówieśniczych. Przede wszystkim stanowi próbę wyjaśnienia mechanizmów psychologicznych i genezy zgłaszanych problemów.
Badanie pedagogiczne obejmuje ocenę umiejętności czytania i pisania, badanie słuchu fonematycznego i pamięci słuchowej bezpośredniej, spostrzeganie na materiale literowym oraz bezpośrednią pamięć wzrokową, szczegółową analizę błędów w czytaniu i pisaniu pod kątem symptomatyki zaburzeń, ocenę poziomu graficznego pisma i znajomości zasad ortografii, analizę zeszytów szkolnych, a także analizę samodzielnych wytworów pisemnych badanego. Ukazuje stan wiedzy i praktycznych umiejętności ucznia. Równocześnie obrazuje rodzicom faktyczny poziom nabytych sprawności, porównując je z wymaganiami programowymi klasy, do której dziecko uczęszcza. Uświadamia zarazem możliwości poprawy sytuacji przez odpowiednią terapię przy współpracy rodziców ze szkołą i poradnią.
Trafna diagnoza jest podstawą podejmowania dalszych działań w stosunku do dziecka, jego rodziny, środowiska szkolnego i rówieśniczego. Działania te mają charakter: profilaktyczny, korekcyjny, terapeutyczny, psychoedukacyjny, wychowawczy. Informacje uzyskane w procesie diagnozy stanowią podstawę do udzielania rodzicom porad i wskazówek jak wspierać indywidualny rozwój własnego dziecka.
Istotne znaczenie ma diagnoza małych dzieci. W przypadku określenia różnych zaburzeń w ich rozwoju psychoruchowym istnieje możliwość wczesnego wspomagania i stymulowania np.: opóźnionego rozwoju mowy, sprawności manipulowania, deficytów uwagi, rozwoju ruchowego. Opieka psychologiczna-pedagogiczna nad małym dzieckiem pełni ważną rolę profilaktyczną, zapobiega niepowodzeniom w nauce.
W przypadku dzieci niepełnosprawnych niezwykle ważna jest wczesna diagnoza. Wcześniej podjęta interwencja zmniejsza ryzyko pogłębiania się niepełnosprawności umysłowej, wspiera rodzinę pokazując możliwości dalszego rozwoju i edukacji dziecka.